Nowy Rok przywitał nas, jak to zwykle bywa, wieloma zmianami w prawie podatkowym. Czy wpłyną one pozytywnie na naszą rzeczywistość gospodarczą? Zobaczymy już wkrótce. Niemniej według prawodawców, zmiany służą przede wszystkim uszczelnieniu systemu w celu redukcji powiększającej się z roku na rok luki podatkowej. Warto wspomnieć, że szacowana luka w podatku VAT za 2016 rok to 45 mld zł, czyli około 2,50 PKB Polski, co jest kwotą niebagatelną.
Poniżej opiszę skrótowo wprowadzone 1 stycznia 2017 zmiany.
- NOWE LIMITY PODATKOWE
Od nowego roku wzrosną niektóre limity podatkowe, gdyż kurs euro z początku października, będący podstawą obliczeń jest wyższy niż w roku ubiegłym. Oznacza to, że w 2017 roku małym podatnikiem w PIT, CIT i VAT będzie przedsiębiorca, którego przychód w 2016 roku nie przekroczy 5.157.000 zł. Wyliczenie limitów na kolejny rok, które określają ustawy podatkowe oraz ustawa o rachunkowości są ustalane na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. W tym roku pierwszy dzień roboczy przypada na poniedziałek 3 października 2016 r. Oznacza, że kwoty limitów będą obliczane w oparciu o ten dzień. Kurs euro z 3 października 2016 r. (tabela kursów średnich NBP nr 191/A/NBP/2016) wynosi 4,2976 zł. W związku z tym, że jest on wyższy (4,2976 zł) w porównaniu do roku ubiegłego (4,2437 zł) wzrośnie wysokość kwot, które są wyszczególnione w ustawach podatkowych i ustawie o rachunkowości.
- JEDNORAZOWY ODPIS AMORTYZACYJNY
W 2017 roku kwota jednorazowego odpisu amortyzacyjnego wynosi w przeliczeniu 215.000 zł (w 2016 roku był to nieco niższy limit w wysokości 212.000 zł). Jednorazowo odpisów amortyzacyjnych mogą dokonywać podatnicy, którzy w roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się jednorazowo od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Przeliczenia na złote kwoty limitu dokonujemy według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w zaokrągleniu do 1.000 zł. Oznacza to, że limit jednorazowego odpisu amortyzacyjnego, który obowiązuje w 2017 roku wyniósł: 50.000 x 4,2976 zł = 214.880 zł, czyli w zaokrągleniu stanowi to kwotę 215.000 zł.
- OD 2017 ROKU WZROSNĄ KARY ZA BŁĘDY PODATKOWE
Od przyszłego roku będą obowiązywały wyższe kwoty pieniężne za popełnienie wykroczeń i przestępstw skarbowych. Wiąże się to ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia, które jest podstawą wyliczenia kar i grzywien. Od 2017 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie z obecnych 1.850 zł do 2.000 zł. Oznacza to wzrost zagrożenia za niedopełnienie obowiązków podatkowych. Corocznie kwoty grzywien, które stanowią kary za popełniane przestępstwa lub wykroczenia skarbowe są podwyższane ze względu na waloryzację płacy minimalnej. Minimalne wynagrodzenie jest podstawą wyliczenia limitów kar pieniężnych określonych w Kodeksie karnym skarbowym. Odpowiedzialność za przestępstwa lub wykroczenia skarbowe dotyczy osób, które nie wywiązują się z obowiązków nałożonych przez przepisy podatkowe, np. niezłożenie w terminie zeznania podatkowego PIT-36 lub deklaracji VAT-7 stanowi wykroczenie skarbowe.
- WYSOKOŚĆ STAWEK PODATKÓW I OPŁAT LOKALNYCH NA 2017 ROK
Górne granice stawek kwotowych zmieniają się co roku w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszego półrocza roku, w stosunku do analogicznego okresu z poprzedniego roku. Minister finansów opublikował obwieszczenie, z którego wynika, że w przyszłym roku górne granice stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych będą nieco niższe niż w 2016 roku.
- OD 1 STYCZNIA 2017 R. KORZYSTNE ZMIANY W PIT DLA NIEKTÓRYCH TWÓRCÓW
Zmiany w PIT, które wejdą w życie wraz z początkiem roku dotyczą kosztów uzyskania przychodów z tytułu przeniesienia majątkowych prawa autorskich oraz praw pokrewnych.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opracowało projekt ustawy nowelizującej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowelizacja dotyczy dotyczący kosztów uzyskania przychodów z tytułu przeniesienia majątkowych prawa autorskich oraz praw pokrewnych. Obecnie koszty uzyskania przychodów z tytułu:
– zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego,
– wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego
– opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną;
– wynoszą 50% uzyskanego przychodu.
Natomiast z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami 50% przychodu uprzednio pomniejszonego o składki ZUS. Wysokość rocznych kosztów jest jednak limitowana do wysokości 42.764 zł. Koszty przekraczające limit nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Jak będzie od 1 stycznia 2017 r.?
Ministerstwo Kultury chce, aby limit ten nie dotyczył przychodów osiąganych po 1 stycznia2017 r. przez twórców i artystów, w szczególności chodzi tu o aktorów, reżyserów, scenarzystów, artystów malarzy, rzeźbiarzy, muzyków, fotografików, literatów, lutników, kaskaderów. W uzasadnieniu projektu ministerstwo w bardzo ogólnikowy sposób wyjaśnia pobudki zniesienia limitowania kosztów uzyskania przychodów w stosunku do artystów. Dlaczego ta grupa zawodowa miałaby być lepiej traktowana niż pozostałe osiągające przychody z przeniesienia praw autorskich, np. ludzie nauki z tytułu przeniesienia praw do wynalazków czy publikacji naukowych. Ministerstwo utrzymuje, że instrumenty fiskalne stanowią formę wspierania rozwoju kultury, co by znaczyło, że jeśli artyści zapłacą mniejszą podatki, to zostaną w ten sposób wsparci przez państwo.
Kto skorzysta na zmianach?
Ze zniesienia limitu skorzystają Ci artyści, których przychody przekraczają rocznie wysokość 85.528 zł, co miesięcznie średnio wynosi ok. 7.130 zł. Zapłacą oni mniejsze podatki o połowę od przychodów uzyskanych powyżej kwoty 85.528 zł.
CENY TRANSFEROWE NA NOWYCH ZASADACH
Z dniem 1 stycznia 2017 r. wejdą w życie przepisy ustawy z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, przewidujące istotne zmiany w zakresie regulacji dotyczących problematyki cen transferowych. Nowe przepisy precyzują i rozszerzają zakres dotychczasowych obowiązków dokumentacyjnych.
Uszczelnienie systemu podatkowego poprzez utrudnienie wyprowadzania zysków za granicę za pomocą mechanizmu cen transferowych to cel zmian, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2017 r. Od początku tego roku natomiast weszły w życie przepisy dotyczące sprawozdania o wysokości dochodów i zapłaconego podatku.
- ZMIANY W VAT
Większość zmian wejdzie wraz z początkiem 2017 roku. Najważniejsza z nich to przedłużenie stosowania podwyższonych stawek VAT do końca 2018 r. Zmieni się również limit zwolnienia podmiotowego oraz warunki szybszego zwrotu podatku. Zauważmy, że stosowanie stawek 23% (zamiast 22%) i 8% (zamiast 7%) oraz stawki należnego rolnikom ryczałtowym zryczałtowanego zwrotu podatku w wysokości 7% (zamiast 6,5%) oraz stawki ryczałtu dla taksówkarzy w wysokości 4% (zamiast 3%) ma charakter tymczasowy. Na podstawie art. 146a ustawy o VAT takie stawki miały obowiązywać do końca 2016 r.Projekt nowelizacji ustawy o VAT przewiduje jednak przedłużenie stosowania podwyższonych stawek do końca 2018 r. (zob. projektowane brzmienie art. 146a ustawy o VAT). Jeżeli zmiana ta zostanie wprowadzona, standardowe stawki będą stosowane najwcześniej od 1 stycznia 2019 r.
Wyższy limit zwolnienia podmiotowego
Bardzo ważną projektowaną zmianą jest podwyższenie limitu tzw. zwolnienia podmiotowego do 200.000 zł (obecnie limit tego zwolnienia wynosi 150.000 zł). Po zmianach z podwyższonego limitu będą również mogli skorzystać podatnicy:
1) u których łączna wartość sprzedaży w 2016 r. była wyższa niż 150.000 zł i nie przekroczyła 200.000 zł,
2) podatnicy rozpoczynający w 2016 r. wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 150.000 zł i nie przekroczyła 200.000 zł.
Nowe warunki szybszego zwrotu VAT
Kolejna ważna zmiana polega na określeniu nowych warunków skracania terminu zwrotu różnicy podatku do 25 dni. Projekt zakłada, że skracanie terminu zwrotu różnicy podatku do 25 dni będzie możliwe jeżeli:
1) należności wynikające z faktur dokumentujących nabyte towary i usługi zostały zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej i podatnik przedstawił dokumenty potwierdzające taką zapłatę,
2) łączna kwota należności wynikających z pozostałych faktur (nieuregulowanych za pośrednictwem rachunku bankowego lub rachunku w SKOK) nie przekracza 15 000 zł,
3) kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3.000 zł,
4) podatnik przez kolejne dwa lata poprzedzające okres, w rozliczeniu za który występuje o zwrot w przyspieszonym terminie, był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, składał deklaracje oraz terminowo rozliczał podatki stanowiące dochód budżetu państwa.
Większość deklaracji VAT wyślemy elektronicznie
Obowiązek składania większości deklaracji VAT za pomocą środków elektronicznych nakłada art. 99 ust. 11a ustawy o VAT . W 2017 r. obowiązek ten dotyczyć jednak ma tylko niektórych podatników, czyli takich którzy są:
1) zobowiązani do zarejestrowania się jako podatnik VAT UE;
2) dostawcami towarów lub świadczącymi usługi, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT, lub nabywcą tych towarów lub usług;
3) zobowiązani, zgodnie z art. 45ba ustawy o PIT lub art. 27 ust. 1c ustawy o CIT do składania deklaracji, zeznań, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Pozostali podatnicy będą obowiązkowo składać elektroniczne deklaracje 1 stycznia 2018 r.
Nowe uprawnienia dla urzędników
Omawiany projekt przewiduje również dodanie nowych przepisów uprawniających naczelników urzędów skarbowych oraz organy kontroli podatkowej do ustalania dodatkowego zobowiązania podatkowego. Z projektowanego art. 110a ust. 1 ustawy o VAT wynika, że ma tak być – o ile nie wystąpią wskazane w art. 110a ust. 2 ustawy o VAT okoliczności wyłączające stosowanie tego przepisu – w razie stwierdzenia, że podatnik:
1) w złożonej deklaracji podatkowej wykazał:
- a) kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,
- b) kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,
- c) kwotę różnicy podatku, do obniżenia podatku należnego za następne okresy wyższą,
od kwoty należnej,
- d) kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego, lub kwotę różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy, a powinien wykazać kwotę zobowiązania podatkowego podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego,
2) nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.
Standardowa wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego, o którym mowa, ma wynosić 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy. W przypadkach wskazanych w art. 110b ustawy o VAT kwota dodatkowego zobowiązania podatkowego ma być podwyższona do 100%. Ma tak być – w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z poniżej wymienionych faktur – w razie stwierdzenia, że zawyżona kwota podatku naliczonego, wynika z faktur, które:
1) zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,
2) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
3) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
4) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego.
Inne zmiany
Pozostałe najważniejsze zmiany przewidziane omawianym projektem polegają na:
1) uzależnieniu rejestracji VAT niektórych podmiotów od złożenia kaucji gwarancyjnej,
2) likwidacji możliwości składania kwartalnych deklaracji VAT przez podatników innych niż mali podatnicy oraz wyłączenie składania deklaracji kwartalnych przez podatników rozpoczynających wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu
3) zmiany w katalogu towarów wrażliwych, który określa załącznik nr 13 do ustawy o VAT,
4) wprowadzenie obowiązku składania informacji podsumowujących w formie elektronicznej oraz likwidacja możliwości składania informacji podsumowujących VAT-UE za okresy kwartalne VAT),
5) zmiany w przepisach o odpowiedzialności solidarnej, w tym określenie nowych warunków wyłączenia tej odpowiedzialności,
- MALI PODATNICY ZAPŁACĄ 15% STAWKĘ CIT
Celem zmian, które wejdą z życie od 1 stycznia 2017 r. ma być realizacja postulatu obniżenia stawki podatku dochodowego od osób prawnych dla tzw. małych podatników z 19% do 15%. Ponadto, ustawa przewiduje liczne zmiany mające służyć doprecyzowaniu rozwiązań już funkcjonujących, wyeliminowaniu wątpliwości interpretacyjnych oraz uszczelnieniu systemu podatkowego.
Katalog przychodów uznawanych za osiągnięte na terytorium Polski
Nowelizacja zakłada (art. 3) wprowadzenie do ustawy katalogu przychodów, które będą uznawane za osiągnięte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Katalog ma mieć charakter otwarty (tzn. za osiągnięte na terytorium Polski będą mogły zostać uznane również inne przychody). Podobne rozwiązane funkcjonuje już na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Potrzeba wprowadzenia przedmiotowego katalogu wyłoniła się m.in. na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych, które termin „dochody osiągane na terytorium Polski” wykładały ściśle, nierzadko na korzyść podatników, orzekając, iż źródłem danego dochodu nie było terytorium Polski.
Wymiana udziałów
Po zmianach art. 12 ust. 4d ustawy CIT dotyczący neutralności podatkowej transakcji wymiany udziałów nie znajdzie zastosowania w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów wymiany udziałów było uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania (art. 10 ust. 4). Podobny zapis obowiązuje od 1 stycznia br. w zakresie zwolnienia od podatku dochodowego dywidend – (por. art. 22c ustawy CIT).
Ustalanie przychodu z tytułu objęcia udziałów
Zmieni się też zasada ustalania przychodu z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. W miejsce wartości nominalnej (jak ma to miejsce obecnie), przychodem będzie: określona w statucie, umowie spółki lub innym dokumencie wartość przedmiotu wkładu; jeżeli jednak wartość ta odbiega od wartości rynkowej przedmiotu wkładu, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej tego wkładu. Przedmiotowa zmiana wpłynie odpowiednio na brzmienie przepisów w zakresie sposobu ustalania kosztów uzyskania przychodów, m.in. art. 15 ust. 1j i 1k ustawy CIT.
Uchylenie przepisu
Art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. d ustawy o CIT ma zostać uchylony. Stanowi to konsekwencję nowelizacji art. 12 ust. 1 pkt 7, tzn. skoro przychód na gruncie CIT stanowić będzie pełna wartość wkładu niepieniężnego, to nie ma potrzeby wyłączania z rachunku podatkowego wartości przekazanej na kapitał inny niż zakładowy (obecnie wartość ta nie jest opodatkowana, stąd wyłącza się ją z amortyzacji).
15% stawka CIT dla małych podatników
Dochody tzw. małych podatników (tj. podmiotów, u których wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła równowartości w złotych 1.200.000 euro) oraz podatników rozpoczynających działalność będą podlegały opodatkowaniu 15% stawką CIT.
Zwolnienie z podatku po spełnieniu warunku
Inna zmiana z kolei przewiduje (art. 21 ust. 3 pkt 4 oraz art. 26 ust. 1f) uzależnienie możliwości skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego w przypadku wypłaty odsetek od faktu, iż są one wypłacane na rzecz ich faktycznego właściciela (beneficial owner). Choć w uzasadnieniu do projektu wiele zmian określa się mianem „doprecyzowujących”, to należy uznać, iż w istocie wprowadzają one nowe rozwiązania. Nowelizacja przewiduje wiele przepisów intertemporalnych mających służyć ochronie interesów w toku oraz zapobieżeniu wykorzystania nowych przepisów do nadużyć podatkowych.
Limit zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków zapłaconych gotówką
Ustawa wprowadza ponadto zmiany w ustawie o PIT oraz w ustawie o CIT. Zmiany w tych ustawach polegają na wprowadzeniu regulacji, według której podatnicy PIT prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą oraz podatnicy CIT nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatności dokonano bez pośrednictwa rachunku płatniczego (np. gotówkowo). Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca będzie regulował płatności powyżej 15.000 zł za pośrednictwem rachunku płatniczego, wtedy będzie mógł je zaliczać do kosztów podatkowych przy rozliczaniu PIT oraz CIT. Zgodnie z przepisem przejściowym zmieniane regulacje ustawy PIT oraz ustawy o CIT mają zastosowanie do płatności dokonywanych w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2016 r. Jednocześnie rozwiązanie to nie będzie miało zastosowania do płatności wynikających z transakcji zawartych przed 1 stycznia 2017 r., jeżeli wartość transakcji nie przekracza dotychczasowego (15.000 euro) limitu. Dodatkowo nowych zasad związanych z korektą nie będzie stosowało się do płatności dotyczących kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem wejście w życie niniejszej ustawy.
Pozdrawiam serdecznie
Mateusz Lewicki